ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1. a Επισκεφθείτε την επίσημη ιστοσελίδα για τον Καβάφη και διαβάστε προσεκτικά το βιογραφικό του σημείωμ

www. kavafis.gr/ kavafology/bio.asp

β. Στην ίδια ιστοσελίδα ελέγξτε το αρχείο με τις εικόνες από τη ζωή του ποιητή και τα χειρόγραφά του.

γ. Επισκεφθείτε το σπίτι του ποιητή στο www.youtube.com

και παρακολουθήστε το μικρό αφιέρωμα στον ποιητή και την αγαπημένη του πόλη την Αλεξάνδρεια. Δείτε επίσης το ντοκιμαντέρ για τον ποιητή από τη Μηχανή του χρόνου 
(πληκτρολογήστε στο youtube  τη λέξη Καβάφης και επιλέξτε την εκπομπή Μηχανή του χρόνου, αφιέρωμα στον Καβάφη)

Εργασία: Με βάση όλα τα παραπάνω δημιουργήστε μια παρουσίαση για τον ποιητή που θα περιέχει τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής του αλλά και εικόνες του ίδιου, της οικογένειάς του, των χειρογράφων του και της Αλεξάνδρειας.

2. Επισκεφθείτε το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού στη διεύθυνση www.snhell.gr,  διαβάστε  ποιήματα του Καβάφη και καταγράψτε σε μια λίστα τα ποιήματα που σας αρέσουν περισσότερο. Προσπαθήστε να καταγράψετε το λόγο της προτίμησής σας όσο πιο καθαρά μπορείτε.

Γνωρίσματα ποίησης Καβάφη

1.     πεζολογικός χαρακτήρας

2.    ελευθερωμένος στίχος( άνισος αριθμός συλλαβών, απουσία ομοιοκαταληξίας αλλά διατήρηση του μέτρου, πάντα ιαμβικό) 3.    ιδιότυπη γλώσσα: δημοτική στη βάση της με λόγιους τύπους,πολίτικους ιδιωματισμούς και στοιχεία αντιποιητικά 4.     εκφραστική λιτότητα: ελάχιστα επίθετα και σχήματα λόγου

5.    παραστατικότητα, ρεαλισμός

6.    λεπτή ειρωνεία

7.    δραματικότητα- θεατρικότητα

8.    υποβολή συναισθημάτων και υπαινικτικότητα

9.    διδακτικός τόνος και στοχαστική διάθεση

10. βαθιά αίσθηση της τραγικότητας της ζωής

11.  αίσθημα ανθρώπινης αξιοπρέπειας και υπερηφάνειας

12. λογική αλληλουχία και καθαρός νοηματικός ειρμός

ΕΡΓΑΣΙΑ: Ποια από τα γνωρίσματα αυτά φέρνουν την ποίηση του Καβάφη κοντά στον μοντερνισμό και τον απομακρύνουν από την παράδοση;

Συνηθέστερη πηγή έμπνευσης: Η ιστορία από την οποία δανείζεται πολλά προσωπεία για να διατυπώσει γενικότερους προβληματισμούς για τον άνθρωπο. Έλκεται από εποχές παρακμής, αφορμή για να σαρκάσει τη ματαιότητα των ανθρώπινων πραγμάτων και να προβάλει την τραγική διάσταση της ανθρώπινης φύσης ιδιαίτερα όταν συγκρούονται αντίθετες έννοιες.

Κατηγορίες ποιημάτων:

Ιστορικά	Ελληνιστικοί χρόνοι και ρωμαϊκοί
Διδακτικά- φιλοσοφικά	Ποιήματα βιοθεωρίας- διδακτικός τόνος
Ερωτικά	Ηδονισμός, αισθησιασμός

Ιθάκη

Φύλλο εργασίας

Α. Άνοιγμα της διδασκαλίας- αφόρμηση

1. Σχολιάστε τον τίτλο του ποιήματος. Τι σας έρχεται στο νου;

2. Τι σήμαινε η Ιθάκη για τον Οδυσσέα;

Η Ιθάκη σήμαινε__________________________________

Β. Επαφή με το νέο

1. Ακούστε το ποίημα. Τι σας άρεσε;

2. Πολλές φορές διάφορες λέξεις λειτουργούν ως σύμβολα, δηλαδή δηλώνουν κάτι πέρα από το στενό νοήμα που δηλώνει η ίδια η λέξη

Τι συμβολίζει στο ποίημα η Ιθάκη;

Κάντε έναν κατάλογο με λέξεις που λειτουργούν ως σύμβολα μέσα στο ποίημα

Γ. Εμβάθυνση

1. Ποιο πιστεύετε ότι είναι το θέμα του ποιήματος;

Διαβάστε και το σχόλιο του ποιητή: " Το νόημα του ποιήματος τούτου είναι απλούν και σαφές: Ο άνθρωπος εις την ζωήν του επιδιώκων ένα σκοπό, την Ιθάκην αποκτά πείραν, γνώσεις και ενίοτε αγαθά ανώτερα του σκοπού αυτού καθ εαυτού. Κάποτε δε την Ιθάκην όταν φθάσει εις το τέρμα των προσπαθειών του την βρίσκει πτωχικήν, κατωτέραν των προσδοκιών του. Εντούτοις η Ιθάκη δεν τον γέλασε διότι: Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα, ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν. ( Σχόλια του ίδιου του ποιητή στον Γ. Λεχωνίτη, Καβαφικά αυτοσχόλια, 1977)

2. Σε ποιο γραμματικό πρόσωπο είναι γραμμένο το ποίημα; Σε ποιον νομίζετε ότι απευθύνεται; Τι πετυχαίνει με αυτή του την επιλογή;

3. Ποιες είναι οι προτροπές που απευθύνει ο ποιητής;

 Εντοπίστε τες στο ποίημα και μεταφέρετέ τες σε γ ενικό πρόσωπο

Ο ποιητής προτρέπει_____________________________________

___________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Ταξίδι versus τέρμα ταξιδιού: Ποιο είναι σπουδαιότερο για τον ποιητή και γιατί; Τι έχει να προσφέρει το ταξίδι προς την Ιθάκη;

5. Ποια στάση συνιστά ο ποιητής απέναντι στα εμπόδια;

6. Πώς καταλαβαίνετε την προτροπή "να εύχεσαι να ναι μακρύς ο δρόμος" και "μη βιάζεις το ταξίδι διόλου";

7. Σχολιάστε τον στίχο: "Και αν πτωχική την έβρεις την Ιθάκη δε σε γέλασε. Η Ιθάκη σου δωσε το ωραίο ταξίδι"

Εντοπίστε στο ποίημα τα γνωρίσματα της ποίησης του Καβάφη

ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΠΕ

1. Βρείτε πληροφορίες για την Κρητική λογοτεχνία και συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα.

Ξεκινήστε την αναζήτησή σας πληκτρολογώντας στη μηχανή αναζήτησης της google τη φράση "Ιστορία και λογοτεχνία-Η πύλη για την ελληνική γλώσσα". Στη συνέχεια επιλέξτε και ανοίξτε την πρώτη διεύθυνση στη λίστα που θα εμφανιστεί.

Ακολουθήστε τη διαδρομή:

νεοελληνική λογοτεχνία<διδασκαλία κ εκπαίδευση<πρόσωπα και θέματα νεοελληνικής λογοτεχνίας<λημματολόγιο<περίοδοι/γενιές/σχολές<κρητική λογοτεχνία

Συμβουλευτείτε επίσης και το αντίστοιχο λήμμα της wikipedia

Περίοδος ακμής
Λογοτεχνική παραγωγή Είδη
Γλώσσα
Εκπρόσωποι

2. Συγκεντρώστε πληροφορίες για τον Ερωτόκριτο  και τον δημιουργό του από την ίδια διεύθυνση και συμπληρώστε τον πίνακα

Βιτσέντζος Κορνάρος
Θέμα Ερωτόκριτου
Χαρακτηρισμός
Πρότυπο
Στιχουργική
Ομοιότητες με δημοτικά τραγούδια
Υπόθεση έργου
Αρετές που εξυμνούνται στο έργο
Χειρόγραφο και έντυπη παράδοση του έργου
Διάδοση και απηχήσεις Ερωτόκριτου

3. α Διαβάστε το κείμενο του Σεφέρη για τον Ερωτόκριτο ( θα το βρείτε στο greek- language<περίοδοι<κρητική λογοτεχνία<Κορνάρος)

Ø  Ποιες είναι οι απόψεις του για τη γλώσσα του Ερωτόκριτου;

Ø  Πώς δημιουργεί κάθε ποιητής το ποίημα του;

     β. Ακολουθώντας την ίδια διαδρομή δείτε το χειρόγραφο του Ερωτόκριτου που βρίσκεται στην βρετανική βιβλιοθήκη

    γ. Διαβάστε το απόσπασμα του σχολικού σας βιβλίου "Ήρθεν η ώρα κι ο καιρός"       και συμπληρώστε το συνοδευτικό φύλλο εργασίας

4. Ολόκληρο τον Ερωτόκριτο θα τον βρείτε στη διεύθυνση: www.snhell.gr/anthology/writer.asp?id=20

Προετοιμάστε και παρουσιάστε στην τάξη ένα κομμάτι που σας αρέσει. Μπορείτε να το δραματοποιήσετε ή να δημιουργήσετε μια παρουσίαση power point συνδυάζοντας κείμενο- μουσική και σχετικές εικόνες

5. Ακούστε μελοποιημένα αποσπάσματα του ερωτόκριτου στο youtube από διάφορους καλλιτέχνες ( Νίκος Ξυλούρης, Αντώνης Ξυλούρης, Χαρούλης, Παπακωνσταντίνου)

Ποια απόδοση σας αρέσει περισσότερο και γιατί;

6. Εξετάστε το ρόλο της αγάπης και του έρωτα στον Ερωτόκριτο, στο ποίημα της Κικής Δημουλά, Πληθυντικός αριθμός και της Μαρίας Πολυδούρη "Μόνο γιατί μ'αγάπησες"

7. Συγκεντρώστε τραγούδια για την αγάπη και επενδύστε τα με το κατάλληλο εικονιστικό υλικό

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ (e-books)

Αξιοποίηση των διαδραστικών βιβλίων στα πλαίσια πιο σύγχρονων παιδαγωγικά προσεγγίσεων. 

    Η χρήση των διαδραστικών βιβλίων πρέπει να ενεργοποιεί τον μαθητή και να τον εμπλέκει στην παραγωγή της γνώσης. Με άλλα λόγια, η χρήση τους είναι σημαντικό να εντάσσει τους μαθητές σε διερευνητικές μαθησιακές καταστάσεις στις οποίες οι ίδιοι θα προτείνουν, θα πειραματίζονται με την υπάρχουσα γνώση και θα αναζητούν επιπλέον υλικό για ένα θέμα στο υπάρχον διαδραστικό σχολικό βιβλίο. Υπό το πρίσμα αυτό ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να ετοιμάζει, όπου εκείνος κρίνει απαραίτητο, φύλλα εργασίας στα οποία θα περιλαμβάνονται αναλυτικά διερευνητικής λογικής δραστηριότητες ως προς την αξιοποίηση των διαδραστικών βιβλίων. Σε αυτή την περίπτωση δίνονται μεγαλύτερα περιθώρια πρωτοβουλίας και ενεργοποίησης των μαθητών, αφού το υλικό των διαδραστικών βιβλίων αντιμετωπίζεται ως σύνολο επιπλέον πόρων τους οποίους μπορούν να αξιοποιήσουν οι μαθητές σε κάποιο πρότζεκτ που έχουν αναλάβει, σε μια διαθεματική δραστηριότητα, σε μια παρουσίαση που έχουν να ετοιμάσουν κ.λπ. Έτσι, ο ψηφιακός εμπλουτισμός των εγχειριδίων δεν αποτελεί «επιπλέον ύλη» για διδασκαλία ούτε «επιπλέον ασκήσεις» για εξάσκηση των μαθητών και η διδασκαλία δεν αντιμετωπίζεται αθροιστικά και δομιστικά. Αντιθέτως, ενσωματώνεται οργανικά και με πραγματικά διαδραστικό τρόπο σε μια διδασκαλία που δίνει ενεργό ρόλο στον μαθητή και τον εμπλέκει στην αξιοποίηση ποικίλων πόρων, προκειμένου να αξιολογήσει, να διερευνήσει, να συνθέσει και να ανασυνθέσει το δικό του υλικό.

Ανάπτυξη Ανοιχτών Ψηφιακών Εκπαιδευτικών Πόρων και εμπλουτισμός των σχολικών βιβλίων

Σύμφωνα με την ψηφιακή στρατηγική του Υπουργείου Παιδείας, ένας βασικός στόχος για το διάστημα 2010-2015 ήταν η ψηφιακή διαμόρφωση και ο εμπλουτισμός των ηλεκτρονικών εκδόσεων των σχολικών βιβλίων με ανοιχτούς ψηφιακούς εκπαιδευτικούς πόρους που αναπτύσσονται από την εκπαιδευτική κοινότητα, δημιουργώντας έτσι Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία (e–books).

Με αυτή την κατεύθυνση, από το 2011 έως σήμερα, το ΙΤΥΕ έχει εντάξει στο έργο συνολικά πάνω από 150 εκπαιδευτικούς, σε δεκατρείς ομάδες γνωστικών αντικειμένων. Οι ομάδες αυτές, με την επιστημονική επίβλεψη και συντονισμό έμπειρων Πανεπιστημιακών Καθηγητών και την τεχνική υποστήριξη στελεχών του ΙΤΥΕ:

• ανέπτυξαν τα τελευταία 4 χρόνια, πάνω από 6.000 νέους ανοιχτούς ψηφιακούς εκπαιδευτικούς πόρους για τη σχολική εκπαίδευση, όπως προσομοιώσεις, διερευνήσεις, πειράματα, βίντεο, εκπαιδευτικά παιχνίδια, 3D χάρτες, κ.α., που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα γνωστικών αντικειμένων (Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία, Βιολογία, Πληροφορική, Τεχνολογία, Γεωγραφία, Μελέτη Περιβάλλοντος, Ιστορία, Μουσική, Εικαστικά, Θρησκευτικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά),
• εμπλούτισαν τα σχολικά βιβλία (από Γ΄ Δημοτικού έως Β΄ Γενικού Λυκείου), συνδέοντάς τους ψηφιακούς διαδραστικούς πόρους στα κατάλληλα σημεία στις ηλεκτρονικές σελίδες των βιβλίων,
• δημιουργώντας έτσι 78 Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία (e-books).

Ανάπτυξη και Λειτουργία του ιστότοπου «Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία»

Σε αυτό το πλαίσιο σχεδιάστηκε, διαμορφώθηκε και υποστηρίζεται από το ΙΤΥΕ ο ιστότοπος «Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία» στη διεύθυνση http://e-books.edu.gr.

Στον ιστότοπο έχουν αναρτηθεί και είναι ευρέως διαθέσιμα όλα τα σχολικά βιβλία για το Νηπιαγωγείο, Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο, σε ποικίλες μορφές, κατάλληλες για διαφορετικές χρήσεις: